Bu konuda 5. sınıflar için MEB tarafından yayımlanan ve basılan Fen Bilimleri ders kitabının (1. kitap) 18. sayfasında buunan soruların cevaplarını bulacaksınız.
Ay Gözlem Performans Görevi
30 günlük ay gözlem sürecinde, uydu bizim tarafımıza bakacak yüzeyinin aydınlık kısmı kademeli biçimde değişir. Gözlemleme başladığında yeni ay fazından hemen sonra çok ince bir hilal görebilirsiniz. Her gün biraz daha fazla aydınlık alan açığa çıkar ve iki haftada tam ay aşamasına varırız.
Tablo doldurmanızda her gün Ay’ı çizin ve gördüğünüz aydınlık bölüm miktarını gösterin. İlk haftada hilal ince olup, ikinci haftada bu hilal genişler. On beşinci gün civarında tam ay göreceğiniz için tamamı beyaz renkle doldurun. Sonraki haftada yavaş yavaş azalan bir hilal şekli alacağını kaydedersiniz, ta ki yeniden karanlık ay fazına varıncaya kadar.
Bu gözlem, Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesini ve Güneş ışığının değişken açısından ileri gelen aydınlanma durumunu açıkça gösterir. Her gün düzenli not tutmak, yıllar içinde tekrarlanabilecek bu doğal örüntüyü anlamamıza yardımcı olur.
Güneş’in ve Ay’ın yapısı ile ilgili neler biliyoruz? Aşağıdaki kutulara bildiklerimizi yazalım
Güneş:
Şekli: Güneş tam bir küre biçimindedir. Gökyüzünde gördüğümüz gibi dairesel görüntüsü vardır. Uzaydan bakıldığında mükemmel bir yuvarlak cisim olup, yaşlı bir yıldız konumundadır.
Yapısı: Güneş yoğunlaşmış bir plazma topudur ve en temel seviyede hidrojenden oluşmaktadır. Çekirdeğinde gerçekleşen füzyon reaksiyonları sayesinde ışık ve ısı yayar. Dış tabakası fotosfer olarak adlandırılır ve gördüğümüz ışın kaynağı budur.
Ay
Şekli: Ay da, Güneş gibi küre biçimindedir. Gök tarafından değişen aydınlık durumundan dolayı bazı dönemlerde hilal, bazı dönemlerde tam, bazı dönemlerde ise aksiyal olarak gözükür. Ancak asıl şekli daima küreseldir.
Yüzey: Ay’ın yüzeyi pürüzlü ve engebeli bir yapıya sahiptir. Sayısız krater, dağ ve vadileri bulunmaktadır. Bu özellikleri milyarlarca yıl boyunca meteorların çarpması sonucunda oluşmuştur.
Yapısı: Ay taşlı ve mineralize bir cisimdir. Kabuğu bazalt ve anortosit gibi kayalardan meydana gelmiştir. İç yapısı ise soğuk ve kesiğin sonunda belirsiz bir manto ve çekirdeğe sahiptir. Ay cansız ve atmosferi olmayan bir cisimdir.
Güneş’in ve Ay’ın yapısı ile ilgili neler biliyoruz? Aşağıdaki kutulara bildiklerimizi yazalım.
Dünyamız üç ana tabakadan oluşur. En dışta bulunan katı kabuğuna litosfer denir. Bunun altında sıcak ve akışkan mantel, en derininde ise demir-nikel çekirdeği yer alır. Çekirdek dış kısmı ergimiş, iç kısmı katı haldedir. Bu tabakalar arasında yoğunluk farkları mevcuttur. Yüzey çeşitli toprak ve su kütleleri ile kaplıdır ve bu yapı sayesinde yaşama ortamı sağlanmıştır.